Tofaş Şahin, Doğan ve Kartal: Türkiye’nin Otomobil Kültüründe Bir Efsane
Türkiye’de otomobil denince akla gelen en ikonik modellerden bazıları şüphesiz Tofaş tarafından üretilen Şahin, Doğan ve Kartal modelleridir. 1980’lerden 2000’lere kadar yollarda fırtına gibi esen bu araçlar, uygun fiyatı, dayanıklılığı, kolay tamiri ve modifiye edilebilirliğiyle Türk halkının gözbebeği olmuştur.
Bazılarına göre ulaşımın ekonomik ve kolay bir yolu, bazılarına göre ise gençlik tutkusu, drift makinesi veya nostaljik bir miras… Tofaş denildiğinde akıllara birçok şey geliyor. Bugün bile Tofaş modifiye kültürü, sosyal medyada ve drift etkinliklerinde oldukça popüler. Ancak bu araçlar sadece eğlence amaçlı değil, hala birçok şehirde ve özellikle kırsal kesimlerde günlük kullanımda da tercih ediliyor.
Bu yazıda Tofaş’ı, markanın tarihini, Şahin, Doğan ve Kartal modellerinin özelliklerini, neden bu kadar popüler olduğunu, gençler tarafından neden tercih edildiğini, neden çok yakıt tükettiğini, neden kazalarda ikiye bölündüğünü, arkadan itişli olmasının avantaj ve dezavantajlarını, ve modifiye dünyasındaki yerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Tofaş’ın Hikayesi: Küçük Başlayan Büyük Bir Otomobil Markası
Tofaş’ın Kuruluşu
Tofaş (Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.), 1968 yılında Koç Holding ve Fiat ortaklığıyla kuruldu. Türkiye’de yerli üretim otomobil ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan fabrika, Bursa’da 1969 yılında üretime başladı.
Tofaş’ın ilk ürettiği model Murat 124 oldu. Fiat 124’ün Türkiye uyarlaması olan bu model, 1971-1977 yılları arasında üretildi ve 134.867 adet satıldı. Bu dönemde Türkiye’de otomobil fiyatları yüksekti ve halk için en büyük öncelik ekonomik, sağlam ve kolay tamir edilebilir bir araba bulmaktı.
Tofaş’ın Genişlemesi ve Kuş Serisinin Doğuşu
1977’de Murat 131 üretime başladı ve ilerleyen yıllarda bu modelin Şahin, Doğan ve Kartal olarak farklı versiyonları üretildi. Özellikle 1980’lerden sonra Türkiye’nin otomobil piyasasında büyük bir değişim yaşandı ve yerli üretim araçlara talep arttı.
Tofaş, bu ihtiyacı karşılamak adına 1981 yılında Fiat 131’in yerli üretim versiyonları olan Şahin, Doğan ve Kartalmodellerini piyasaya sürdü.
Şahin, Doğan ve Kartal’ın Teknik ve Tasarım Özellikleri
Bu üç model, aynı temel platformu paylaşan farklı versiyonlardır. Motor, şanzıman ve yürüyen aksam açısından benzerlikler taşısalar da donanım farkları ve kullanım amaçları onları farklı segmentlere yerleştirmiştir.
1. Tofaş Şahin
- Sedan kasa tipine sahip olan giriş seviyesi modeldir.
- En fazla satılan ve halk arasında en çok bilinen versiyondur.
- Basit iç donanımı, manuel camlar ve direksiyonuyla ekonomik bir modeldir.
- Motor seçenekleri: 1.4L ve 1.6L
- 75 HP güç üretir, maksimum hızı 160 km/s’dir.
- Arka tekerlekten çekişlidir ve beş ileri manuel şanzımana sahiptir.
- Taksi ve filo aracı olarak yaygın olarak kullanılmıştır.
2. Tofaş Doğan
- Şahin’in lüks versiyonudur ve daha konforlu bir iç mekana sahiptir.
- Elektrikli camlar, merkezi kilit, velur döşeme, dijital saat gibi ekstralarla donatılmıştır.
- 1.6L motor kullanır ve 75 HP güç üretir.
- Beş ileri manuel şanzımana sahiptir.
- Daha prestijli bir model olarak orta sınıf kullanıcılarına hitap etmiştir.
3. Tofaş Kartal
- Station wagon (kombi) versiyonudur.
- Özellikle geniş bagaj hacmi ile ticari ve aile kullanımı için uygundur.
- Bagaj hacmi 846 litre olup, yük taşıma kapasitesi en yüksek modeldir.
- 1.6L motor kullanır ve 75 HP güç üretir.
- Beş ileri manuel şanzımana sahiptir.
- Köylerde, ticari araç olarak ve küçük işletmelerde yoğun şekilde kullanılmıştır.
Tofaş Neden Bu Kadar Çok Sevildi?
Tofaş modellerinin Türkiye’de geniş kitlelere hitap etmesinin birkaç temel sebebi vardı:
- Ekonomik Fiyat
- Yerli üretim olduğu için fiyatı ithal araçlara göre daha uygundu.
- Özellikle 90’lı yıllarda uygun fiyatlı bir otomobil almak isteyenlerin ilk tercihlerinden biri oldu.
- Yedek Parça Bolluğu
- Tofaş araçlarının yedek parçaları kolay bulunuyor ve ucuzdu.
- Ustalar tarafından kolayca tamir edilebiliyordu.
- Modifiye Kültürü
- Gençler tarafından kolayca modifiye edilebiliyor ve kişiselleştirilebiliyordu.
- Egzoz, jant, hava filtresi, yay kesme gibi modifikasyonlarla araç daha dikkat çekici hale getirilebiliyordu.
- Arka Çekiş ve Drift Potansiyeli
- Arkadan itişli olması nedeniyle drift yapmaya uygun bir araçtı.
- Motor gücü düşük olmasına rağmen hafif yapısı sayesinde drift için idealdi.
- Taksi ve Filo Kullanımı
- Özellikle Şahin modeli, Türkiye’de en çok kullanılan taksilerden biri oldu.
- Dayanıklılığı nedeniyle şirketler tarafından filo aracı olarak tercih edildi.
Tofaş Arabalarının Tartışmalı Konuları
1. Tofaş Neden Çok Yakıyor?
Tofaş kullanıcıları sıklıkla yakıt tüketiminden şikayet eder. Bunun nedenleri şunlardır:
- Karburatörlü motor kullanması nedeniyle yakıt tüketimi yüksektir.
- Aerodinamik olarak verimli değildir, rüzgar direnci yüksektir.
- Modifiye sonrası yakıt tüketimi artabilir (spor hava filtreleri, geniş lastikler vb.).
2. Tofaş Neden Kazada İkiye Bölünüyor?
Tofaş modellerinin kazalarda ikiye bölündüğünü gösteren birçok video ve fotoğraf var. Bunun nedenleri:
- Zayıf şasi yapısı
- Gövde malzemesinin ince olması
- Yan koruma çubuklarının olmaması
Tofaş Gelecekte Nereye Gidecek?
Tofaş Şahin, Doğan ve Kartal’ın üretimi 2002’de sona ermiş olsa da, hala binlerce araç yollarda.
- Tofaş artık koleksiyon aracı haline gelmeye başladı.
- Elektrikli motor swap projeleri artıyor.
- Restorasyon yapanlar için klasik otomobil statüsüne yaklaşıyor.
Tofaş, Türkiye’de otomobil kültürünün en büyük parçalarından biri olmaya devam edecek gibi görünüyor.
